Rzeka.org – Rzeka Bytomka – Bytom, Ruda Śląska, Zabrze, Gliwice
Ekoblog o rzece Bytomce. Rzeka mająca swe źródło w mieście Bytom.
W przeszłości nad Bytomką funkcjonowało wiele młynów wodnych. Obiekty tego typu przeżywają dziś swój renesans – powstają w nich restauracje, puby czy hotele. Niestety na terenie Bytomia do dzisiejszych czasów nie zachował się żaden z nich.
Świeży śnieg był pretekstem do sprawdzenia klimatu nad wodą o tej porze roku. Wybraliśmy się na rekonesans w rejon przepustu w nasypie dawnej Kolei Prawoodrzańskiej (dojazd ul. Młyńską, dalej tylko pieszo).
Już pisałem o tym problemie. Wygląda na to, że nasza rzeczka wymaga również uporządkowania kartograficznego. Sprawa powróciła po niedawnym zakupieniu w księgarni mapy Bytomia (Wydawnictwo Kartograficzne PGK Katowice 2007). Według mapy rzeka wypływa w dwóch miejscach jednocześnie. Błąd, niedopatrzenie czy może bezpieczne wyjście wobec wątpliwości?
Uzyskaliśmy informację z Wydziału Ekologii UM w Bytomiu w sprawie rozkopanego terenu przy korycie rzeki w Karbiu. Jak się okazuje, ruszyły prace przy budowie nowej nitki kanału sanitarnego odprowadzającej ścieki z rejonu Karbia.
Przejeżdżam rowerem ulubionym ciągiem pieszym równoległym do ul. Wrocławskiej. To właśnie tu, przy stacji kolejowej Bytom Karb, znajduje się wylot kolektora wód deszczowych uznawany przez zarządcę (RZGW) za początek Bytomki. Tradycyjnie przystaję na wysokości źródła. Delektuję się widokiem? Od pewnego czasu zdecydowanie NIE!
Oczyszczalnia ścieków przy ul. Łagiewnickiej w swoich złotych latach 1903 – 1939 nosiła miano jednej z najnowocześniejszych i najdoskonalszych technicznie oczyszczalni w skali Niemiec oraz państw ościennych. Jako pierwsza oczyszczalnia biologiczna na terenie Niemiec stanowiła obiekt wzorcowy dla innych projektantów i wykonawców podobnych inwestycji zarówno w granicach państwa jak i poza nią.
Na ciekawy pomysł rekultywacji Sokołówki – jednego z lokalnych cieków wodnych, wpadli naukowcy w Łodzi. Miasto zakłada przebudowę kanału ściekowego, w miejscu którego powstanie czysta rzeka posiadająca meandry, stawy, a wzdłuż niej kąpieliska i zielone tereny rekreacyjne.
Jak czytamy w Życiu Bytomskim z dn. 22.09.2008 trzech lekko podchmielonych mężczyzn zaryzykowało kąpiel w naszej rzece. Do zdarzenia doszło 16 września niedaleko ul. Łagiewnickiej.
Niedziela (14/08/2008) była następnym etapem badania doliny Bytomki. Rozpoczęliśmy od ul. Młyńskiej (boczna Łagiewnickiej). Dokładnie tu zakończyliśmy poprzednią wyprawę.
Przedstawiamy unikatowe zdjęcia z powodzi, jaka miała miejsce kilkadziesiąt lat temu w Bytomiu. Najprawdopodobniej rzeka Bytomka wystąpiła wówczas z brzegów zalewając okoliczne tereny.
Czas na interpretację nazwy naszej historycznej promenady. Pierwotnie wydawało nam się, że Goj (Goy) to nazwa osobowa – na przedwojennych mapach istnieje wyraźny podpis Goy-Muhle przy dawnym młynie wodnym (obecna ul. Młyńska). Tymczasem natknęliśmy się na pewien interesujący dokument.
W sobotę (30/08/2008) wybraliśmy się na kolejną eksplorację terenów położonych wzdłuż rzeki. Tym razem interesował nas obszar związany z opisywaną wcześniej Promenadą do Goja. Rozpoczęliśmy od rejonu dawnej oczyszczalni Śródmieście, czyli skrzyżowania Zabrzańskiej i Łagiewnickiej.
Mało kto wie, że wzdłuż Bytomki – od Wzgórza Św. Małgorzaty aż do stawu przy dawnej Kopalni Florentyna – przebiegał kiedyś piękny ciąg spacerowy zwany Promenadą do Goju. Analizując mapę z ok. 1910r. wyróżniliśmy koryto rzeki oraz przebieg promenady.
Badając rejon rozlewiska przy ul. Celnej w części przy nasypie kolejowym natknęliśmy się na bardzo ciekawe miejsce, w którym z głębi ziemi wypływa źródło czystej wody.
W związku z tym, że planowana ekspedycja z 16 sierpnia nie doszła do skutku ze względu na nieprzychylną aurę…
Lokalne podtopienia spowodowane ostatnimi opadami deszczu dały się we znaki po obu stronach ul. Celnej pomiędzy rowem melioracyjnym odprowadzającym wody z Pól Miechowickich oraz rozlewiskiem.
Fotorelacja z ekspedycji badania górnego odcinka koryta rzeki Bytomki – począwszy od Pól Miechowickich poprzez dzielnice Karb, Szombierki skończywszy w okolicach Centrum – Zamłynia.
W okolicy dworca kolejowego Bytomka płynie stosunkowo głęboką doliną. Jest ona wyraźnie widoczna idąc chodnikiem z przystanku Bytom Zamłynie w kierunku byłej kopalni Szombierki.
To klasyczne pytanie nurtujące każdego badacza. Dla mieszkańców Bytomia o tyle istotne, że miejsce to znajduje się gdzieś w naszym mieście.
Jak się okazuje, odpowiedź nie jest prosta. Po pierwsze, rzeka zmieniała swój bieg wielokrotnie w swojej historii wraz z rozwijającym się miastem. Po drugie, różne źródła informacji podają inne wersje odnośnie początku rzeki. Po trzecie, Bytomka nie posiada już chyba naturalnych źródeł, bowiem większość wód wprowadzanych do niej pochodzi z działalności człowieka.
